Sınırda Durmak

Disiplinler arası çalışmaların daha da yoğunlaştığı bu dönemde bilimlerin sınırlarını, ilkelerini ve diğer bilimler ile ne ölçüde bir bağlantıya sahip olabileceğini dakikleştirmek daha elzem hale gelmiştir. Bu bağlamda hem Yunan felsefe geleneğinde hem de İslam düşüncesinde bilimlerin tasnifinin, aralarındaki geçişi engelleyecek şekilde kurgulandığı söylemek mümkündür. Bakhadir Musametov Sınırda Durmak: İslam Felsefe-Bilim Tarihinde Metabasis Sorunu adlı bu eserinde bilimlerin sınırlarına dair Aristoteles ile başlayan ve İslam filozofları tarafından tevarüs edinen ilkeleri bilimsel bir bakış açısıyla incelemektedir.

Bu çalışma vesilesiyle felsefî bir zeminde bilimlerde kullanılan burhanların konumunu ve burhanların bir bilimden başka bir bilime taşındığı durumda ne tür sorunlarla karşılaşacağını, İslam filozoflarının düşünceleri bağlamında görmek mümkündür. Meselenin daha net anlaşılması için yazar, o dönemde yaygın olan problematik örnekleri gündeme getirmektedir. Dolayısıyla o dönemdeki tıp, geometri ve canlı bilimi gibi bilimlere dair tasavvur, kapsamlı ve ayrıntılı bir şekilde sunulmuştur.

En temelde bu çalışma, İslam düşünce geleneğindeki bilimlerin teşekkülü; bilimler arası geçişte dikkat edilen kurallar; bu hususlara dair teorilerin imkânları ve dayanakları gibi meselelere bilimsel ve tarihsel anlamda ışık tutmaktadır.