Ekolojik Kriz Etik ve Hukuk

ÖNSÖZ ................................................................................................................... iii KISALTMALAR...................................................................................................... vii GİRİŞ....................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM EKOLOJİK KRİZ A. KAVRAMLAR........................................................................................................ 7 I. Ekoloji .............................................................................................................. 7 1.Tanım ............................................................................................................ 7 2.Ekolojinin İlkeleri........................................................................................ 11 II.Çevre Kavramı .............................................................................................. 11 1.Tanım ve Kavram........................................................................................ 11 2.Ekolojik çevre ............................................................................................. 13 3.Doğal Çevre, Yapay Çevre, Sosyo-Ekonomik Çevre .................................. 13 III.Ekosistem....................................................................................................... 14 IV.Ekolojik Denge .............................................................................................. 16 V. Ekosfer ........................................................................................................... 16 VI.Çevre Kirliliği ................................................................................................ 16 VII.İklim............................................................................................................... 16 B. EKOLOJİK KRİZ ................................................................................................ 17 I. Ekolojik Krize Bağlı Olarak Ortaya Çıkan İklim Krizi............................. 19 1.İklim Değişikliği ......................................................................................... 19 2.İklim Krizinin Olası Sonuçları .................................................................... 20 a)Tehlike Altındaki Biyoçeşitlilik .............................................................. 21 b)Küresel Isınma ........................................................................................ 21 c)Su Sorunu................................................................................................ 22 d)Göç ......................................................................................................... 26 e)Okyanusların asitlenmesi ........................................................................ 29 II.Ekolojik Krizin Özellikleri ........................................................................... 30 1.Ekolojik Kriz Küresel Bir Krizdir ............................................................... 31 a)Küreselleşme........................................................................................... 31 b)Ekolojik Krizin Küresel Niteliği ............................................................. 32 2.Ekolojik Kriz İnsandan Kaynaklanan Bir Krizdir ....................................... 33 a)Nüfus Artışı ............................................................................................ 34 b)Ekonominin Küreselleşmesi ................................................................... 36 c)Kapitalizm ............................................................................................... 38 aa) Kapitalizm Nedir? ............................................................................. 38 bb) Kapitalizm ve Doğal Kaynaklar ....................................................... 39 aaa) Gayrısafi Milli Hasıla ve Doğal Kaynaklar: .............................. 42 bbb) Enerji İhtiyacı ve Doğal Kaynaklar .......................................... 44 cc) Kapitalist Düzende Birey .................................................................. 46 dd) Tüketim ve Doğa .............................................................................. 47 ee) Gelecek Kuşaklar ve Ekonomi .......................................................... 51 3. Antroposantrik Bakış Açısından Kaynaklanan Bir Krizdir .......................... 52 a) Kendini Merkeze Koyan İnsan ............................................................... 52 aa) İnsan Doğası- Hayvan Doğası ........................................................... 53 bb) Üstün Canlı: İnsan ............................................................................ 56 b) Antroposantrizmin Felsefi Kökenleri ...................................................... 57 aa) Antik Yunan Düşüncesinde Antroposantrizm ................................... 58 bb) Antik Roma Medeniyeti ve Antroposantrizm .................................. 61 cc) Ortaçağ'da Antroposantrizm ............................................................. 64 aaa) Batı Felsefesine Destek Olan İslam Düşünüşünde .................... 65 bbb) Ortaçağ'da Hristiyanlık Düşüncesinde Antroposantrizm ve İnsan-Doğa İlişkisi .............................................................. 66 dd) Aydınlanma Çağı'nın Etkileri........................................................... 73 aaa) Dönemin Özellikleri .................................................................. 73 bbb) Bilimsel İcatlar ve Coğrafi Keşifler ......................................... 75 α) Avrupa'nın Gelişimi ............................................................ 75 β) Kuzey Amerika'nın Keşfi .................................................... 80 ee) Sanayi Devrimi ve Ekolojik Krizin Başlangıcı ................................. 83 4. Ekolojik Kriz Bir Adalet ve İnsan Hakları Sorunu Yaratmaktadır .............. 86 5. Ekolojik Kriz küresel ölçekte siyasi bir sorundur ........................................ 91 6. Ekolojik Kriz Acil Çözüm Bekleyen ve Güncel Bir Krizdir ....................... 93 7. Ekolojik Kriz Etik Bir Sorun Doğurmaktadır: "Bu, Başkalarının Sorunu” ....................................................................................................... 94 İKİNCİ BÖLÜM ETİK TARTIŞMALAR: İNSAN VE DOĞA İLİŞKİSİ A. DOĞA VE İNSAN İLİŞKİSİNE ANTROPOSANTRİK BİR BAKIŞ AÇISIYLA YAKLAŞMAK ................................................................................ 104 I. Sığ Ekoloji ..................................................................................................... 105 II. Teknosantrik Bakış Açısı ............................................................................. 109 B. ANTROPOSANTRİK OLMAYAN BAKIŞ AÇILARI ..................................... 113 I. Biosantrik Bakış Açısı .................................................................................. 116 II. Ekofaşizm ..................................................................................................... 117 III. Ekosantrik Bakış Açısı ................................................................................. 118 1.Ekofeminizm .............................................................................................. 118 a)Kısa Tarihçe........................................................................................... 119 b)Ekofeminizmler ..................................................................................... 121 aa) Liberal Ekofeminizm ...................................................................... 121 bb) Kültürel Ekofeminizm ..................................................................... 122 cc) Sosyalist Ekofeminizm .................................................................... 123 c)Ekofeminizmlerin Ortak Yanları............................................................ 124 2.Toplumsal Ekoloji ve Komünalizm............................................................ 127 a)Toplumsal Ekoloji ve Bookchin'in Teorisi ............................................ 127 b)Komünalizm .......................................................................................... 132 3.Derin Ekoloji .............................................................................................. 133 a)Derin Ekolojinin İlkeleri ........................................................................ 135 b)Derin Ekolojinin Felsefesi: Ekosofi ....................................................... 137 c)Derin Ekolojiye Getirilen Eleştiriler ...................................................... 138 4.Ekososyalizm ............................................................................................. 142 a)Sosyalizm ve Doğa-İnsan İlişkisi........................................................... 142 b)Sosyalizmden Ekososyalizme ................................................................ 144 C. DEĞERLENDİRME ........................................................................................... 147 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM EKOLOJİ VE HUKUK A. ANTROPOSANTRİK BAKIŞ AÇISINA GÖRE ÇEVRE HAKKI ................ 151 I. Bir İnsan Hakkı Olarak Çevre Hakkı......................................................... 151 II.Bir Dayanışma Hakkı Olarak Çevre Hakkı ............................................... 154 1.Antroposantrik Etikte Hak Süjesi ............................................................... 157 2.Antroposantrik Etikte Hak Süjesi Kavramının Sınırlılığı ........................... 159 III.Uluslararası Hukuki Metinlerin Yetersizliği ............................................. 160 B. EKOSANTRİK YAKLAŞIMIN HUKUKA YANSIMASI ............................... 167 I. Doğa Ana Hakları ......................................................................................... 168 II.Doğa Ana Haklarının Hukuki Metinlere Yansıması ................................. 171 1.Bir Yeşil Anayasa Örneği: Ekvator Anayasası ........................................... 172 2.Bolivya Anayasası ve Doğa Ana Hakları ................................................... 176 3.Doğa Ana Evrensel Beyannamesi .............................................................. 179 a)Beyannamenin Kabul Ediliş Süreci ....................................................... 180 b)Doğa Ana Evrensel Beyannamesi'nin İçeriği ........................................ 181 c)Beyanname'nin Diğer Beyannamelerden Farkı ve Getirdiği Yenilik..... 184 SONUÇ ...................................................................................................................... 186 KAYNAKÇA............................................................................................................. 195