Uluslararası Para Sistemleri Parasal Entegrasyon Ve Avrupa Ekonomik Ve Parasal Birliği

ÖNSÖZ ................................................................................................................ XI TABLOLAR, ŞEKİLLER VE KUTULAR ........................................................ XIII KISALTMALAR ................................................................................................. XV GİRİŞ ..................................................................................................................... 1 BİRİNCİ BÖLÜM TEMEL KAVRAMLAR 1.1. EKONOMİ POLİTİKALARI, HEDEFLER VE ARAÇLAR ....................... 4 1.1.1. Maliye Politikası ................................................................................ 6 1.1.1.1. İradi Maliye Politikası .......................................................... 9 1.1.1.2. Maliye Politikası Kuralları ................................................. 10 1.1.2. Para Politikası................................................................................... 13 1.1.2.1. Hedefleme Stratejileri, Araç Kuralları ve İradi Ekonomi Politikaları .......................................................................... 18 1.1.3. Dış Ticaret Politikası ve Ödemeler Bilançosu.................................. 20 1.1.4. Diğer Politikalar ............................................................................... 21 1.1.5. Ekonomi Politikaları Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar ......... 23 1.2. ALTERNATİF DÖVİZ KURU REJİMLERİ ............................................. 24 1.2.1. Sabit Döviz Kuru Rejimleri.............................................................. 24 1.2.1.1. Para Kurulu ........................................................................ 25 1.2.1.2. Dolarizasyon ...................................................................... 26 1.2.1.3. Para Birliği ......................................................................... 27 1.2.2. Ara Rejimler ..................................................................................... 27 1.2.2.1. Gözetimli Dalgalanma ....................................................... 28 1.2.2.2. Sürünen Parite/Bant Rejimleri ........................................... 28 1.2.2.3. Hedef Bölge veya Döviz Kuru Bandı................................. 28 1.2.2.4. Ayarlanabilir Sabit Döviz Kuru ......................................... 29 1.2.3. Esnek (Dalgalı) Döviz Kuru Rejimleri ............................................. 30 1.3. KONVERTİBİLİTE .................................................................................... 30 İKİNCİ BÖLÜM ULUSLARARASI PARA SİSTEMLERİNİN GELİŞİMİ 2.1. ÇİFT METAL SİSTEMİ ............................................................................. 32 2.2. KLASİK ALTIN STANDARDI ................................................................. 34 2.3. İKİ DÜNYA SAVAŞI ARASINDAKİ DÖNEM........................................ 37 2.4. BRETTON-WOODS SİSTEMİ .................................................................. 39 2.4.1. Bretton-Woods Sistemi'nin Yapısı ................................................... 40 2.4.2. Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası............................. 41 2.4.3. Uygulamada Bretton-Woods Sistemi ............................................... 43 2.4.4. Bretton-Woods Sistemi'nde Reform ................................................ 45 2.4.5. Bretton-Woods Sistemi'nin Çöküşü ................................................. 46 2.5. SMITHSONIAN ANLAŞMASI ................................................................. 47 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ULUSLARARASI EKONOMİK ENTEGRASYON TEORİSİ 3.1. EKONOMİK ENTEGRASYONUN TANIMI VE ÇEŞİTLERİ .................. 49 3.2. EKONOMİK ENTEGRASYON TEORİSİ .................................................. 54 3.2.1. Gümrük Birliğinin Etkileri ................................................................ 56 3.2.1.1. Gümrük Birliğinin Statik Etkileri ........................................ 56 3.2.1.2. Gümrük Birliğinin Dış Ticaret Hadlerine Etkisi ................. 59 3.2.1.3. Gümrük Birliğinin Dinamik Etkileri ................................... 60 3.2.1.4. Serbest Ticaret Alanı ve Gümrük Birliği ............................. 61 3.2.2. Uluslararası Ticaret Anlaşmalarının Muhtemel Faydaları ................. 61 3.2.3. Geleneksel Ekonomik Entegrasyon Teorisine Yapılan Katkılar ....... 62 3.3. KÜRESELLEŞME VE BÖLGESELLEŞME ............................................. 64 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM PARASAL ENTEGRASYON TEORİSİ 4.1. OPTİMUM PARA ALANI TEORİSİ ........................................................... 72 4.2. OPTİMUM PARA ALANI KRİTERLERİ ................................................... 75 4.2.1. Şoklarda Simetri ................................................................................ 76 4.2.2. Üretim Faktörlerinin Hareketliliği ..................................................... 77 4.2.3. Fiyatların ve Ücretlerin Esnekliği ...................................................... 78 4.2.4. Enflasyon Oranları Yakınsaması ve Satın Alma Gücü Paritesi ......... 79 4.2.5. Üretim ve Tüketimde Çeşitlilik ......................................................... 80 4.2.6. Dış Ticarete Açıklık ........................................................................... 81 4.2.7. Büyüme Oranları ve Konjonktürel Dalgalanmalarda Benzerlik ........ 82 4.2.8. Mali Transfer Sistemi ........................................................................ 82 4.2.9. Ekonomi Politikası Tercihlerinde Benzerlik ...................................... 83 4.2.10. Siyasi İrade ...................................................................................... 84 4.2.11. Optimum Para Alanı Kriterleri Üzerine Tartışmalar ....................... 84 4.3. PARA BİRLİKLERİNİN FAYDA VE MALİYETLERİ ............................. 85 4.3.1. Para Birliklerinin Faydaları ve Birliğe Katılma Kararı...................... 86 4.3.2. Para Birliklerinin Maliyetleri ............................................................. 88 4.4. PARA BİRLİKLERİNDE MAKROEKONOMİ .......................................... 90 4.4.1. Para Birliklerinde Ortak Para Politikası ............................................ 90 4.4.2. Para Birliklerinde Maliye Politikası: Mali Federalizm mi Mali Kurallar mı?....................................................................................... 93 4.4.3. Makroekonomik Politikaların Koordinasyonu .................................. 99 BEŞİNCİ BÖLÜM PARA BİRLİĞİ ÖRNEKLERİ 5.1. ULUSLARARASI PARA BİRLİKLERİ .................................................. 101 5.1.1. Latin Para Birliği ............................................................................. 101 5.1.2. Evrensel Para Birimi Önerisi ........................................................... 103 5.1.3. İskandinav Para Birliği .................................................................... 103 5.2. ULUSAL PARA BİRLİKLERİ................................................................. 104 5.2.1. Amerika Birleşik Devletleri ........................................................... 104 5.2.1.1. ABD'nin Para Birliği Olarak Ortaya Çıkışı ..................... 104 5.2.1.2. ABD'nin Para Birliği Olarak İşleyişi ve Güçlü Yanları ... 106 5.2.2. İtalyan Para Birliği ......................................................................... 108 5.2.3. Alman Para Birliği ......................................................................... 110 5.2.4. İsviçre Para Birliği ......................................................................... 110 5.3. DİĞER PARA BİRLİĞİ ÖRNEKLERİ .................................................... 111 5.4. GENEL DEĞERLENDİRME ................................................................... 113 ALTINCI BÖLÜM AVRUPA'DA EKONOMİK VE PARASAL ENTEGRASYON 6.1. AVRUPA'DA EKONOMİK VE PARASAL İŞBİRLİĞİ: 1944-78........... 116 6.1.1. Ekonomik ve Parasal Birlik Tartışmaları ve Ekonomik Gelişmeler120 6.1.1.1. Werner Planı ve Tüneldeki Yılan ..................................... 121 6.2. AVRUPA PARA SİSTEMİ: 1979-98 ....................................................... 126 6.2.1. Avrupa Para Sistemi'ndeki Ekonomik Gelişmeler ......................... 130 6.2.1.1. Birinci Dönem: 1979-83.................................................... 130 6.2.1.2. İkinci Dönem: 1983-87 ..................................................... 130 6.2.1.3. Üçüncü Dönem: 1987-92 .................................................. 133 6.2.1.4. Dördüncü Dönem: 1992-93 Krizi ...................................... 133 6.2.1.5. Beşinci Dönem: 1993-98................................................... 135 6.3. EKONOMİK VE PARASAL BİRLİĞİN AŞAMALARI ......................... 135 6.4. MAASTRICHT ANTLAŞMASI .............................................................. 137 6.4.1. Yakınsama Kriterleri (Convergence Criteria) ............................... 140 6.5. TEK PARA BİRİMİ "EURO” VE AVRUPA EKONOMİK VE PARASAL BİRLİĞİ'NİN DOĞUŞU ...................................................... 141 YEDİNCİ BÖLÜM AVRUPA EKONOMİK VE PARASAL BİRLİĞİ'NİN KURUMSAL YAPISI 7.1. AVRUPA EKONOMİK VE PARASAL BİRLİĞİ'NİN İDARESİNDE YER ALAN KURUMLAR ........................................................................ 149 7.2. AVRUPA MERKEZ BANKALARI SİSTEMİ VE EURO-SİSTEM ...... 151 7.2.1. Komiteler ....................................................................................... 152 7.3. AVRUPA MERKEZ BANKASI: ECB .................................................... 153 7.3.1. ECB'nin Görevleri ........................................................................ 154 7.3.2. ECB'nin Karar Alma Mekanizması .............................................. 155 7.3.2.1. ECB Yönetim Konseyi .................................................... 155 7.3.2.2. ECB Yürütme Kurulu ...................................................... 156 7.3.2.3. ECB Genel Konseyi ........................................................ 157 7.3.3. ECB'nin Bağımsızlığı ................................................................... 158 7.3.3.1. Kurumsal ve Politik Bağımsızlık .................................... 159 7.3.3.2. Finansal Bağımsızlık ....................................................... 160 7.3.3.3. Yasal Bağımsızlık ........................................................... 160 7.3.3.4. Fonksiyonel ve Operasyonel Bağımsızlık ....................... 161 7.3.3.5. Kişisel Bağımsızlık ......................................................... 161 7.3.4. ECB'nin Hesap Verebilirliği ve Şeffaflığı .................................... 162 SEKİZİNCİ BÖLÜM EURO BÖLGESİ'NDE MAKROEKONOMİK POLİTİKA REJİMİ 8.1. EURO BÖLGESİ'NDE PARA POLİTİKASI ........................................... 165 8.1.1. ECB'nin İstikrar Odaklı Para Politikası Stratejisi ......................... 165 8.1.1.1. Fiyat İstikrarının ECB Tarafından Belirlenen Niceliksel Tanımı ............................................................................. 167 8.1.1.2. ECB'nin Para Politikası Stratejisinin İki Ayağı .............. 169 8.1.2. Euro Bölgesi'nde Para Politikası Araçları ..................................... 171 8.1.2.1. Açık Piyasa İşlemleri ...................................................... 173 8.1.2.2. Sürekli Kredi Kolaylığı ................................................... 175 8.1.2.3. Minimum Rezerv Sistemi ................................................ 175 8.1.2.4. Gösterge Faiz Oranları .................................................... 176 8.1.3. ECB'nin Para Politikası Stratejisinin Eleştirel Analizi ................. 176 8.2. EURO BÖLGESİ'NDE MALİYE POLİTİKASI ..................................... 181 8.2.1. İstikrar ve Büyüme Paktı ................................................................ 182 8.2.1.1. İstikrar ve Büyüme Paktı'nın Temel Unsurları: Çok Taraflı Gözlem ve Aşırı Açık Prosedürü.......................... 184 8.2.2. İstikrar ve Büyüme Paktı'nda Revizyonlar ve Değişiklikler .......... 189 8.2.2.1. Planlanmış Bütçe Açıklarının Raporlanması..................... 195 8.2.2.2. Avrupa Mali İstikrar Mekanizması ................................... 196 8.2.2.3. Ödemeler Dengesi Yardımı ............................................... 197 8.2.3. Avrupa Birliği Bütçesi ve Mali Transfer Sistemi ........................... 197 8.2.4. İstikrar ve Büyüme Paktı Kurallarına Bağlı Ulusal Maliye Politikaları Stratejisinin Eleştirel Analizi ....................................... 201 8.3. EURO BÖLGESİ'NDE EKONOMİ POLİTİKALARININ KOORDİNASYONU ................................................................................ 210 DOKUZUNCU BÖLÜM EURO BÖLGESİ'NİN MAKROEKONOMİK DEĞERLENDİRMESİ 9.1. EURO BÖLGESİ OPTİMUM PARA ALANI MIDIR? ............................. 212 9.2. EURO BÖLGESİ EKONOMİSİ................................................................. 222 9.2.1. Fiyatlar ve Ücretler ........................................................................ 222 9.2.2. Büyüme ve İstihdam....................................................................... 226 9.2.3. Euro-sistem'deki Gelişmeler ve Faiz Oranı Farklılıkları ............... 229 9.2.4. Mali Disiplin .................................................................................. 235 9.2.5. Cari İşlemler Dengesi, Döviz Kuru ve Rekabetçilik ...................... 238 9.3. REZERV PARA OLARAK EURO .......................................................... 241 9.4. EURO BÖLGESİ'Nİ TEHDİT EDEN SORUNLAR ............................... 245 9.4.1. Reel ve Yapısal Iraksama ............................................................... 245 9.4.2. Negatif Ekonomik Şoklar ............................................................... 249 9.4.3. Borç Krizi ....................................................................................... 253 9.4.4. Euro Bölgesi'nin Genişlemesi........................................................ 258 9.5. EURO BÖLGESİ DIŞINDA KALMA TERCİHİ ..................................... 259 ÖZET VE SONUÇ ............................................................................................ 267 KAYNAKÇA..................................................................................................... 279